แม้ว่าเราไม่สามารถเลือกได้ว่าจะต้องมีสิ่งดีๆ  เกิดขึ้นกับชีวิตของเราตลอดเวลา  แต่เราสามารถเลือกได้ว่าเราจะมีปฏิกิริยาต่อสิ่งต่างๆ ที่ผ่านเข้ามาในชีวิตของเราอย่างไร รวมทั้งเลือกได้ว่าจะยอมให้มันมีอิทธิพลต่อเราได้มากน้อยแค่ไหนเมื่อมีเหตุร้ายหรือสิ่งไม่สมหวังเกิดขึ้นกับเรา เราเลือกที่จะผ่อนร้ายให้กลายเป็นเบาได้  รวมทั้งเลือกที่จะใช้มันให้เป็นประโยชน์แก่ตัวเราได้ และถึงแม้แทบจะเปลี่ยนแปลงอะไรไม่ได้เลย  แต่อย่างน้อยเราก็ยังเลือกที่จะทำใจไม่ให้ทุกข์ได้

“ทางเลือก”  เหล่านั้น  ไม่ได้ขึ้นอยู่กับความปรารถนาของเราอย่างเดียวเท่านั้น  แต่จะเกิดขึ้นได้ก็ด้วยความพากเพียรพยายามของเราเป็นสำคัญ  กล่าวคือ  มุ่งมั่นที่จะไม่ยอมจำนนต่อสถานการณ์อันเลวร้าย  ไม่ปล่อยให้มันกระหน่ำโบยตีจิตใจของเราจนบอบช้ำและสิ้นหวัง  แม้จะล้มก็ยังพยายามลุกและหยัดตัวยืนตรงอีกครั้ง  แม้จะทดท้อแต่ก็ปลุกใจขึ้นมาใหม่ได้  ใจที่ไม่ยอมแพ้ให้มันกระทำกับเราฝ่ายเดียว  แต่พร้อมที่จะเข้าไปแปรเปลี่ยนมัน  หรือนำมันมาใช้ให้เกิดประโยชน์  ด้วยใจอย่างนี้เท่านั้นที่จะช่วยให้ชีวิตเปลี่ยนแปลงดีขึ้นและนำเราเข้าถึงความสุข  แม้จะอยู่ท่ามกลาง  “นรก”  หรือถูกบีบคั้นด้วยความเจ็บ  ความป่วย  หรือความตายก็ตาม

ความสุขนั้นมีอยู่ทุกหนแห่ง ขอเพียงใจไม่ยอมแพ้ต่อความทุกข์  เมื่อหยุดคร่ำครวญ  แล้วหันมาใคร่ครวญสิ่งที่เกิดขึ้นทั้งนอกตัวและในใจเรา หนทางสู่อิสรภาพจากความทุกข์ย่อมปรากฏแก่เราในที่สุด  ในยามนั้นเหตุร้ายอาจยังไม่แปรเปลี่ยนก็จริง  แต่ในใจนั้นสามารถสงบเย็นและเป็นสุขได้

ในยามที่ผู้คนพากันแสวงหา  “ชัยชนะนอกตัว”  อาทิ  ความสำเร็จ  ชื่อเสียง  เกียรติยศ  ความมั่งมี  ผู้มีปัญญากลับเห็นคุณค่าของ  “ชัยชนะภายใน”  อันได้แก่ใจที่ไม่หวั่นไหวต่อความผันผวนปรวนแปรในชีวิต  ไม่หวั่นไหวต่อนินทาและความต่ำต้อย  ไม่หวั่นไหวต่อความยากไร้  และไม่หวั่นไหวต่อความพลัดพรากสูญเสีย  นี้คือชัยชนะเหนือความทุกข์  แม้จะพ่ายแพ้ในสายตาของชาวโลกก็ตาม  เมื่อใดก็ตามที่บรรลุชัยชนะเช่นนี้  ความสุขก็มีอยู่กับเราทุกขณะ  แม้จะดูต่ำต้อยยากไร้ก็ตาม

บทความทั้งหมดในหนังสือเล่มนี้  เคยตีพิมพ์มาก่อนแล้วในคอลัมน์  “Beautiful Mind” ของ นิตยสาร IMAGE  ระหว่างปี ๒๕๔๘-๒๕๕๒ ขอขอบคุณ คุณนิภา เผ่าศรีเจริญ  บรรณาธิการIMAGE ที่ชักชวนให้ผู้เขียนมาร่วมแบ่งปันความคิดและประสบการณ์ในนิตยสารดังกล่าว และขอขอบคุณ  คุณสมชัย  เบญจมิตร  ที่ทำให้เกิดหนังสือเล่มนี้ขึ้น

                                         ภาวัน

ภาวัน

สารบัญ

คำปรารภ ๕